๐ หน้าหลัก
๐ กลไกการเกิดพฤติกรรม
๐ พฤติกรรมที่มีมาตั้งแต่กำเนิด
:: โอเรียนเตชัน
:: รีเฟล็กซ์
:: รีเฟล็กซ์ต่อเนื่อง
๐ พฤติกรรมการเรียนรู้
:: Habituation
:: Imprinting
:: Trial and Error
:: Conditioning
:: Reasoning
๐ พฤติกรรม กับพัฒนาการ
ของระบบประสาท
๐ การสื่อสารระหว่างสัตว์
:: การสื่อสารด้วยท่าทาง
:: การสื่อสารด้วยเสียง
:: การสื่อสารด้วยการสัมผัส
:: การสื่อสารด้วยสารเคมี
๐ เฉลยคำถามท้ายบท
พฤติกรรมการเรียนรู้แบบฝังใจ ( Imprinting )
เป็นพฤติกรรมที่ตอบสนองสิ่งเร้าในช่วงแรกของชีวิตด้วยการจดจำสิ่งเร้าต่างๆได้ เช่น วัตถุที่ส่งเสียง และ เคลื่อนที่ได้ โดยสิ่งมีชีวิตแรกเกิดจะจดจำวัตถุนั้นไว้ และตอบสนองโดยการเดินตาม วัตถุนั้น ซึ่งเป็นการดีต่อสิ่งมีชีวิตแรกเกิดเหล่านั้น ซึ่งในทางธรรมชาติแล้วสิ่งที่ลูกสัตว์แรกเกิดเห็นเป็นอันดับแรกจะเป็น แม่ หรือเป็นสัตว์ที่อยู่ในสปีชีส์เดียวกัน การที่สัตว์แสดงพฤติกรรมและเดินตามวัตถุที่เคลื่อนไหว เคลื่อนที่ได้ตั้งแต่แรกเกิดจะช่วยเพิ่มโอกาสในการรอดชีวิต การจดจำสิ่งมีชีวิตชนิดเดียวกัน เป็นอีกกลไกหนึ่งที่ช่วยไม่ให้เกิดการผสมข้ามสายพันธุ์
เดิมมีความเชื่อว่า สัตว์แต่ละชนิดจะสามารถจดจำสิ่งมีชีวิตในสปีชีส์เดียวกันได้ โดยไม่ต้องมีการเรียนรู้หรือ จัดเป็นพฤติกรรมที่มีมาแต่กำเนิด แต่จากการศึกษาและการทดลองของ ดร.คอนราด ลอเรนซ์( Dr. Konrad Lorenz )
ในปี ค.ศ. 1935 เป็นเครื่องชี้ชัดว่า การที่สิ่งมีชีวิตบางชนิดสามารถจดจำสิ่งมีชีวิตชนิดเดียวกันได้
นั้นเป็นพฤติกรรมการเรียนรู้ คือ ต้องอาศัยประสบการณ์ที่ผ่านเข้ามาในชีวิตก่อนจึงจะจดจำได้
การทดลองของ ดร.คอนราด ลอเรนซ์( Dr. Konrad Lorenz) นักสัตววิทยาชาวAustrian ซึ่งได้เฝ้าสังเกตและบันทึกพฤติกรรมของสัตว์จำพวกนก และได้ทำการศึกษาพฤติกรรมของห่านเกรย์เลค (Greylag Goose) ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1935–38 เขาเรียกปฏิบัติการครั้งนั้นว่า goose summers สาเหตุสำคัญที่ ดร.ลอเรนซ์ เลือกศึกษาห่านเกรย์เลคเพราะ ห่านชนิดนี้ มีรูปแบบการดำรงชีวิตที่ เป็นแบบครอบครัว (ดูวิดีโอครอบครัวห่าน)
จากการสังเกตพฤติกรรมของห่านเขาพบว่า การที่ลูกห่านได้พบเห็นแม่ซึ่งเป็นสิ่งแรกที่สามารถส่งเสียงและเคลื่อนที่ได้ เมื่อมันออกมาจากไข่ ทำให้เกิดการจดจำรูปร่างรูปทรงของวัตถุนั้น และการฝังใจในสิ่งที่เห็นแรกเกิดนั้นว่าเป็นแม่ หรือเป็นสิ่งมีชีวิตชนิดเดียวกัน จึงเดินตาม ทำตามพฤติกรรมของสิ่งนั้น ซึ่งเป็นกลไก ที่ทำให้ลูกห่านสามารถจดจำสิ่งมีชีวิตชนิดเดียวกันได้ เพราะตามธรรมชาติแล้วแม่ห่านจะเป็นผู้ฟักไข่และได้เห็นลูกห่านเป็นตัวแรก จากการศึกษาของ ดร.ลอเรนซ์ บ่งชี้ให้เห็นว่าการจดจำแม่ หรือสิ่งมีชีวิตชนิดเดียวกันได้ ของห่านเป็นพฤติกรรมการเรียนรู้ ต้องอาศัยประสบการณ์ก่อนจึงจะจดจำได้
ดร.ลอเรนซ์ ทดลองโดย ให้แม่ห่านฟักไข่จนเมื่อใกล้ถึงเวลาที่ลูกห่านจะออกมาจากไข่ เขาได้นำแม่ห่านออกไป จากบริเวณนั้น ทำให้ลูกห่าน ได้เห็น ดร.ลอเรนซ์ เป็นสิ่งแรกจึงฝังใจว่า ดร.ลอเรน์ซ์ เป็นสิ่งมีชีวิตชนิดเดียวกัน หรือเป็น แม่ของพวกมันจึงเดินตามและ พยายามเลียนแบบพฤติกรรมของ ดร.ลอเรนซ์
จากการศึกษาพบว่าช่วงเวลาที่ลูกห่านจะจดจำและยอมรับแมาบุญธรรมต่างสปีชีส์ จะมีช่วงเวลาจำกัด
หรือที่เรียกว่า ระยะวิกฤต (Critical peroid) ซึ่งสิ่งมีชีวิตที่แสดงพฤติกรรมดังกล่าว ในแต่ละชนิดจะมีช่วงเวลาวิกฤติที่แตกต่างกันออกไปซึ่งเป็นช่วงเวลาที่สำคัญหากเลย เวลานี้ไปแล้วสัตว์จะไม่แสดงพฤติกรรมแม้ว่าจะพยายามกระตุ้นด้วยสิ่งเร้าใดๆก็ตาม ตัวอย่างเช่น
ลูกห่านจะมีระยะฝังใจอยู่ที่ 36 ชั่วโมงแรกหลังจากที่ฟักออกมาจากไข่
ถ้าพ้นระยะนี้ไปแล้วจะไม่เกิดการเรียนรู้แบบฝังใจเลย แม้สิ่งเร้านั้นจะเป็นแม่มันเองก็ตาม
ประโยชน์ของพฤติกรรมการเรียนรู้แบบฝังใจ จะช่วยให้สัตว์ได้รับการเลี้ยงดูจากพ่อแม่ และ ช่วยให้เกิดการผสมพันธุ์ในสปีชีส์เดียวกัน ไม่ผสมพันธุ์ต่างสปีชีส์
 |
| ดร.คอนราด ลอเรนซ์( Dr. Konrad Lorenz) (born Nov. 7, 1903, Vienna, Austria—died Feb. 27, 1989, Altenburg), |
 |
| ลูกห่านตามธรรมชาติ เมื่อฟักออกมาจะเห็น แม่ห่านเป็นอันดับแรกทำให้จดจำได้ จึงเดินตาม ละว่ายน้ำตามแม่ห่าน |
 |
| ลูกห่านที่เกิดพฤติกรรมการฝังใจ และเรียนรู้ว่าดร.คอนราด ลอเรนซ์ คือสิ่งมีชีวิตชนิดเดียวกันกับตน |
 |
| ลูกห่านจะเลียนแบบพฤติกรรมและท่าทางของสิ่งมีชีวิตที่คิดว่า เป็นชนิดเดียวกัน |
