๐ หน้าหลัก
๐ กลไกการเกิดพฤติกรรม
๐ พฤติกรรมที่มีมาตั้งแต่กำเนิด
:: โอเรียนเตชัน
:: รีเฟล็กซ์
:: รีเฟล็กซ์ต่อเนื่อง
๐ พฤติกรรมการเรียนรู้
:: Habituation
:: Imprinting
:: Trial and Error
:: Conditioning
:: Reasoning
๐ พฤติกรรม กับพัฒนาการ
ของระบบประสาท
๐ การสื่อสารระหว่างสัตว์
:: การสื่อสารด้วยท่าทาง
:: การสื่อสารด้วยเสียง
:: การสื่อสารด้วยการสัมผัส
:: การสื่อสารด้วยสารเคมี
๐ เฉลยคำถามท้ายบท
ประเภทของพฤติกรรมที่มีมาแต่กำเนิด
1. โอเรียนเตชัน (Orientation)
2. รีเฟล็กซ์ (Reflex)
3. รีเฟล็กซ์ต่อเนื่อง (Chain of reflex)
1. โอเรียนเตชัน (Orientation)
เป็นพฤติกรรมที่สิ่งมีชีวิตตอบสนองต่อปัจจัยทางกายภาพ ทำให้เกิดการวางตัวที่เหมาะสมกับการดำรงชีวิต ได้แก่ การว่ายน้ำของปลาตั้งฉากกับดวงอาทิตย์ทำให้ศัตรูระดับต่ำกว่ามองไม่เห็น กิ้งก่าพองตัวขึ้นตั้งฉากกับดวงอาทิตย์เพื่อเพิ่มพื้นที่ผิวเพื่อให้ได้รับความร้อนอย่างเพียงพอ ซึ่งเป็นการตอบสนองต่ออุณหภูมิของกิ่งก่าในเขตหนาว
 |
จากภาพตำแหน่งการว่ายน้ำของปลา ไม่ว่าจะเคลื่อนตัวไปในทิศทางใด จะรักษาตำแหน่งให้ร่างกาย ที่ตั้งฉากกับดวงอาทิตย์เสมอ (Dorsal light reaction )ซึ่งพฤติกรรมเช่นนี้ทำให้ศัตรูมองไม่เห็นตัวปลา เป็นการหลบหลีกศัตรูได้อีกวิธีหนึ่ง |
ตัวอย่างของพฤติกรรมแบบโอเรียนเตชัน แบบอื่น
ไคนีซีส (Kinesis) :: เป็นอีกรูปแบบหนึ่งของโอเรียนเตชัน มักพบในโพรโทซัว หรือสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง ที่ระบบประสาทยังเจริญไม่ดี จึงตอบสนองโดยเคลื่อนเข้าหา หรือออกจากสิ่งเร้าที่อยู่ใกล้ๆเท่านั้น โดยการเคลื่อนที่แต่ละครั้งมีทิศทางไม่แน่นอน หรือไม่สัมพันธ์กับทิศทางของสิ่งเร้า
 |
จากภาพการตอบสนองต่ออุณหภูมิของพารามีเซียม แสดงให้เห็น ถึงการเคลื่อนตัวหนีจาก บริเวณที่มีอุณหภูมิสูง ของพารามีเซียม ไปยังบริเวณที่มีอุณหภูมิต่ำซึ่งเป็นการเคลื่อนตัวหนีจากอุณหภูมิสูง โดยมีทิศทางไม่แน่นอน หรือมีทิศไม่สัมพันธ์ กับ สิ่งเร้าซึ่ง หากเป็นการเคลื่อนที่อย่างมีทิศทางพารามีเซียมจะถอยออกมา แล้วตรงไปยังบริเวณที่มีอุณหภูมิต่ำโดยไม่เฉไส ไปทิศทางอื่น |
 ภาพ แมลงสาบ |
การที่แมลงสาบมีพฤติกรรมชอบที่แคบ หรือมีสิ่่งสัมผัสร่างกายจึงจะหยุดนิ่ง เมื่อปล่อยแมลงสาบในที่โล่ง แมลงสาบจะวิ่งวุ่นไปมา จนกว่าจะชนเข้ากับอะไรสักอย่างจึงจะหยุดนิ่ง พฤติกรรมที่แมลงสาบวิ่งหาวัตถุ เป็นการวิ่งแบบสุ่ม โดยไม่ได้ตรงไปยังวัตถุโดยตรง |
 |
 |
| ภาพ Sow bug หรือเหาไม้ | ภาพ การเคลื่อนที่เข้าหาความชื้นของตัว Sow bug |
| ตัว Sow bug หรือเหาไม้ (Woodlouse) จะเคลื่อนที่มากในที่แห้งแต่จะเคลื่อนที่ลดลงในที่ชื้น จะภาพแสดงการเคลื่อนที่ของเหาไม้ ในการหาที่ชื้น พบว่าเคลื่อนที่อย่าง มีทิศทางไม่สัมพันธ์กับสิ่งเร้า เช่น เดียวกันกับ พฤติกรรมของกุ้งเมื่ออยู่ในที่แห้งจะดีดตัวและเต้นไปมาอย่างไม่มีทิศทาง แต่จะหยุดนิ่งเมื่ออยู่ในที่ชื้น |
|
แทกซีส (Taxis):: เป็นพฤติกรรมการเคลื่อนที่เข้าหาหรือหนีจากสิ่ง เร้าอย่างมีทิศทางที่แน่นอน พฤติกรรมแบบนี้มักพบในสิ่งมีชีวิตที่มีหน่วยรับความรู้สึกที่มีประสิทธิภาพ ดีพอจะสามารถรับรู้และเปรียบเทียบสิ่งเร้าได้ ตัวอย่างพฤติกรรม เช่น
๐ การเคลื่อนที่เข้าหาแสงสว่างของพลานาเรีย |
 |
 |
| ภาพการเข้าแสงของผีเสื้อกลางคืน | ภาพ การเข้าหาแสงของพลานาเรีย |
จะเห็นได้ว่าการเคลื่อนเข้าหาแสงของผีเสื้อกลางคืน กับการเคลื่อนที่ของพลานาเรียเพื่อเข้าหาแสง มีเป้าหมายและมีทิศทางที่แน่นอน
 |
 |
 |
ค้างคาวเปล่งเสียงความถี่สูง 200 ครั้งต่อวินาที เสียงของค้างคาวเป็นคลื่นเสียง ที่มีความถี่สูงเกินกว่าที่มนุษย์เราจะได้ยิน คลื่นเสียงความถี่สูงนี้จะไปกระทบตัวแมลงแล้วสะท้อนกลับมา
ทำให้ค้างคาวรู้ว่าแมลงอยู่ที่ไหนและเป็นแมลงชนิดใด จากนั้นค้างคาวก็จะตามไล่ล่า และจับแมลงกินซึ่งเป็นการเคลื่อนเข้าหาเหยื่ออย่างมีทิศทางที่แน่นอน
 |
จิ้งหรีดเป็น แมลงปีกตรงปีกคู่บนปีกหนึ่งมีขอบหนา หยักแหลมเหมือนฟันเลื่อย ซึ่งเมื่อขยับให้สีไปบนส่วนที่ บางแต่แข็งคมของอีกปีกหนึ่งก็จะเกิดเป็นเสียงเพลงดังกังวาน ซึ่งตัวผู้เท่านั้นที่จะขยับปีกให้เกิดเสียง เพื่อเรียกตัวเมียเข้าไปผสมพันธุ์ ส่วนจิ้งหรีดตัวเมียไม่ทำเสียง จิ้งหรีดมีหูฟังอยู่ที่ขาหน้าใต้หัวเข่า ชอบออกหากินตอนกลางคืน กลางวันซ่อนตัวนอน ซึ่งการเคลื่อนที่ของจิ้งหรีดที่เข้าหาตัวผู้เมื่อได้ยินเสียง มีทิศที่แน่นอนจึงจัดเป็นแทกซีสอีกแบบหนึ่ง การสังเกต จิ้งหรีดตัวผู้ กับตัวเมีย จิ้งหรีดตัวผู้จะมีลำตัวและปีกสีดำเข้ม และเมื่อโตเต็มที่จะมีขนาดใหญ่กว่าจิ้งหรีดตัวเมียเล็กน้อย ส่วนจิ้งหรีดตัวเมียจะมีปีกสีน้ำตาล |
| ภาพ จิ้งหรีด |
