การศึกษาเกี่ยวกับความหลากหลายทางชีวภาพ

อาณาจักรมอเนอรา

     :: อาณาจักรของสิ่งมีชีวิต

     :: แบบฝึกที่ 2.1

     :: ลักษณะสำคัญของแบคทีเรีย

     :: แบบฝึกที่ 2.2

     :: ความหลากหลายของแบคทีเรีย

     :: แบบฝึกที่ 2.3

อาณาจักรโพรทิสตา

อาณาจักรพืช

อาณาจักรฟังไจ

สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง

สัตว์มีกระดูกสันหลัง

Download เอกสารเผยแพร่

กลับหน้าหลัก

----------------------๐๐๐--------------------
๐ พันธมิตร ๐

HSK

MUIC

MSU EPT

 

 

อาณาจักรของสิ่งมีชีวิต

          

          ก่อนที่จะมีการประดิษฐ์กล้องจุลทรรศน์ขึ้น สิ่งมีชีวิตต่างๆ ที่ศึกษาได้ก็คือ สิ่งมีชีวิตที่เห็นด้วยตาเปล่า เท่านั้นดังนั้นในยุคเริ่มแรกจึงแบ่ง
สิ่งมีชีวิตออกเป็น 2 อาณาจักร คืออาณาจักรพืช (Kingdom Plantae) คือสิ่งมีชีวิตที่มีคลอโรฟิลล์ สร้างอาหารเองได้ หรืออาจไม่มีคลอโรฟิลล์ก็ได้ แต่ไม่มีลักษณะที่เป็นสัตว์ ได้แก่ แบคทีเรีย, สาหร่าย, รา, มอส, เฟิน, สนและ พืชดอก

          อาณาจักรสัตว์ (Kingdom Animalia) คือ สิ่งมีชีวิตที่ไม่มีคลอโรฟิลล์ สร้างอาหารเองไม่ได้ ต้องอาศัยอาหารจากพืช และสามารถเคลื่อนที่
ได้ด้วยตนเอง คือ สัตว์เซลล์เดียว ฟองน้ำ ไนดาเรีย ตลอดจนสัตว์ชั้นสูงต่างๆ

          ต่อมาเมื่อมีการผลิตกล้องจุลทรรศน์ขึ้นมา ทำให้พบสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กมากมาย บางชนิดมีลักษณะเป็นพืช บางชนิดมีลักษณะเป็นสัตว์ บางชนิดมีลักษณะเป็นทั้งพืชและสัตว์ ทำให้ยุ่งยากต่อการจำแนกมาก เช่นยูกลีนา (Euglena)  คลามัยโดโมแนส (Chlamydomonas) และ
วอลวอกซ์ (Volvox)

          ซึ่งสิ่งมีชีวิตทั้ง 3 ชนิดที่กล่าวมานี้มีลักษณะของสัตว์คือ มีแฟลเจลลัมช่วยในการเคลื่อนที่ มีอวัยวะรับแสง (Eye spot) และมี
อวัยวะขับถ่าย (Contractile vacuole) แต่ก็มีลักษณะของพืช คือ มีคลอโรฟิลล์ และสามารถสังเคราะห์ด้วยแสงและสร้างอาหารได้เอง มีอาหารสะสม
พวกแป้ง (Starch) และไพรีนอยด์ (Pyrenoid)

          ดังนั้นสิ่งมีชีวิตเหล่านี้ นักสัตววิทยา (Zoologist) และนักพฤกษศาสตร์ (Botanist) ต่างก็จัดไว้ในประเภทที่แตกต่างกัน จึงมีผู้เข้ามาแก้ไขปัญหา
นี้คือ เฮคเคล ซึ่งได้จัดจุลินทรีย์ ต่างๆ ไว้ในอาณาจักรโพรทิสตา (Kingdom Protista) โดยแยกออกมาจากพืชและสัตว์
ทำให้ได้อาณาจักรทั้งหมด 3 อาณาจักรคือ

          1.อาณาจักรโพรทิสตา (Kingdom Protista) ได้แก่สิ่งมีชีวิตที่มีโครงสร้างเป็นแบบง่ายๆเช่น เป็นเซลล์เดียวหรือหลายเซลล์ ในกรณีของ
             สิ่งมีชีวิตหลายเซลล์ เซลล์จะไม่มีการรวมกันเป็นเนื้อเยื่อเซลล์แต่แต่ละเซลล์ จะมีลักษณะของสิ่งมีชีวิตอย่างครบถ้วน (Fertile cell)  ได้แก่
             พวกสาหร่าย แบคทีเรีย เห็ดรา ราเมือก โพรโทซัว

          2.อาณาจักรพืช (Kingdom Plantae หรือ Kingdom Metaphyta) ได้แก่สิ่งมีชีวิตที่มีหลายเซลล์ เซลล์บางเซลล์มีการเปลี่ยนแปลงไปทำ
              หน้าที่เฉพาะอย่างและรวมกันเป็นเนื้อเยื่อ มีคลอโรฟิลล์สร้างอาหารเองได้ และมักเคลื่อนที่เองไม่ได้

          3.อาณาจักรสัตว์ (Kingdom Animalia หรือ Kingdom Metazoa) ได้แก่สิ่งมีชีวิตพวกที่มีหลายเซลล์ เซลล์รวมกันเป็นเนื้อเยื่อ แต่
             ไม่สามารถเคลื่อนที่ได้เอง
         

          โคปแลนด์ (Copeland) ได้แบ่งสิ่งมีชีวิตออกเป็น 4 อาณาจักร โดยแยกแบคทีเรียและสาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงินออกจาก
อาณาจักรโพรทิสตา
 มาตั้งเป็นอาณาจักรใหม่คือ “อาณาจักรมอเนอรา” (Kingdom Monera) เนื่องจากแบคทีเรียและ
สาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงินมีเซลล์เป็นแบบ โพรคาริโอต คือเซลล์ที่ไม่มีเยื่อหุ้มนิวเคลียส
         

           วิทเทเคอร์ (Whittaker) ได้แยกเห็ดราออกจากโพรทิสตา แล้วตั้งเป็น อาณาจักรฟังไจ (Kingdom Fungi) จึงนับเป็นทั้งหมด 5 อาณาจักร คือ
          1. อาณาจักรมอเนอรา (Kingdom Monera)
          2. อาณาจักรโพรทิสตา (Kingdom Protista)
          3. อาณาจักรฟังไจ (Kingdom Fungi)
          4. อาณาจักรพืช (Kingdom Plantae)
          5. อาณาจักรสัตว์ (Kingdom Animalia)

          จากที่ผ่านมาจะพบว่าไวรัส (Virus) และไวรอยด์ (Viroid) ไม่ได้จัดไว้ในอาณาจักรใดเลย ทั้งที่มีคุณสมบัติของสิ่งมีชีวิตครบ คือ สามารถสืบพันธุ์และเพิ่มจำนวนได้ ดังนั้นนักวิทยาศาสตร์บางท่านจึงจัดไวรัส  และไวรอยด์ ไว้ในอีกอาณาจักรหนึ่งคือ
อาณาจักรไวรา (Kingdom Vira)

           คาร์ล วูสต์ (Carl Woese) และคณะได้นำความรู้ด้านชีวโมเลกุล มาใช้ในการวิเคราะห์ลำดับนิวคลีโอไทด์ในยีนของ rRNA เพื่อตรวจสอบหาความสัมพันธ์ทางสายวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิต แล้วเสนอให้มีการจัดจำแนกสิ่งมีชีวิตระบบใหม่ขึ้นมาเหนือกว่าระดับอาณาจักร
คือ ซูเปอร์คิงดอม (SuperKingdom) ต่อมามีการใช้รายละเอียดอื่นๆประกอบเพิ่มเติมในการจัดกลุ่มสิ่งมีชีวิตจึงเรียกกลุ่มที่เหนือกว่า
ระดับอาณาจักรนี้ว่า โดเมน (Domain) ซึ่งสามารถแบ่งสิ่งมีชีวิตออกเป็น 3 โดเมน คือ โดเมนแบคทีเรีย(Domain Bacteria) ,
โดเมนอาร์เคีย (Domain Archaea) และโดเมนยูคาเรีย (Domain Eukarya)

 


ภาพที่ 1 แสดงสายวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิตที่แบ่งตามโดเมน
(ที่มา: http://bio1903.nicerweb.com)

 

จะเห็นได้ว่าการจัดหมวดหมู่ของสิ่งมีชีวิตเป็นเพียงสมมติฐานของนักวิทยาศาสตร์ที่กำหนดรูปแบบออกมาเพื่อให้เหมาะสมสอดคล้องที่สุดกับ
ข้อมูลของสิ่งมีชีวิตที่มีอยู่ ซึ่งอาจมีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นได้เรื่อยๆ

          แต่ในแบบฝึกเล่มนี้จะใช้เกณฑ์ร่วมหลายเกณฑ์ในการจัดจำแนก โดยพิจารณาจากซากดึกดำบรรพ์ ลักษณะทางสัณฐานวิทยา ความคล้ายคลึงกันของโครงสร้างการทำงาน การเปรียบเทียบสารชีวโมเลกุล และความสัมพันธ์ทางสายวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิต ซึ่งจากหลักฐานดังกล่าวเราจะศึกษาโดยแบ่งสิ่งมีชีวิตออกเป็น 5 อาณาจักร คือ อาณาจักรมอเนอรา , อาณาจักรโพรทิสตา ,อาณาจักรพืช ,
อาณาจักรฟังไจ และอาณาจักรสัตว์ โดยสายวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิตแต่ละอาณาจักรเป็นดังนี้



ภาพที่ 2 แสดงวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิตทั้ง 5 อาณาจักร
(ที่มา: http://www.klickeducacao.com )

 

 

 

 

   

รวบรวมเรียบเรียงโดย ครูนันทนา สำเภา โรงเรียนปทุมราชวงศา
อำเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอำนาจเจริญ